Erin Handley

တိုင်းပြည်ကို ဝရုန်းသုန်းကားအခြေအနေသို့ တွန်းပို့ခဲ့သည့် မြန်မာ့စစ်အာဏာသိမ်းမှု ဖြစ်ပွားပြီးစဉ် ကတည်းက သြစတြေးလျဖက်ဒရယ်ရဲတပ်ဖွဲ့(AFP) သည် မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့နှင့် ဆက်လက်ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်နေခဲ့ကြောင်း သတင်းများ ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။

ဆီနိတ်ဘတ်ဂျက် ခန့်မှန်းချက်တင်ပြမှုအတွင်း အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သော မြန်မာနိုင်ငံနှင့် သြစတြေးလျရဲတပ်ဖွဲ့အကြား ဆက်ဆံဆောင်ရွက်နေမှုများအကြောင်း Greens ပါတီမှ ဆီနိတ်တာ Jordon Steele-John ကမေးမြန်းစဉ် ယခုကဲ့သို့ အချက်အလက်များ သိရှိလာရခြင်းဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒီမိုကရေစီနည်းလမ်းတကျ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားသော ခေါင်းဆောင်များကို ယမန်နှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက် အာဏာသိမ်းမှုအတွင်း ရာထူးမှဖယ်ရှားပစ်ခဲ့သည်။

“မြန်မာရဲတပ်ဖွဲ့နှင့် ဆက်လက်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်” ဟု AFP ဒုတိယမဟာမင်းကြီး Ian McCartney ၏ ဖြေကြားချက်ကို ဆီနိတ်တာ Steele-Johnက “ခင်ဗျား ဘာပြောလိုက်တာလဲ” ဟု စိတ်ပျက်သည့်လေသံဖြင့် ခွန်းတုံ့ပြန်၍မေးခွန်းထုတ်ခဲ့သည်။

“ဒီလိုပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဟာ လေ့ကျင်သင်ကြားရေးနှင့် စွမ်းရည်မြှင့်တင်ရေးတွေနဲ့ မသက်ဆိုင်ပါဘူး။ AFP ရဲ့အကျိုးစီးပွား အထူးသဖြင့် မူးယစ်ဆေးဝါးရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှုနဲ့ ဆိုင်တဲ့ကိစ္စတွေမှာပဲ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ လက်တွေ့အခြေအနေအရ ဩစတြေးလျနိုင်ငံ လမ်းဘေးတွေမှာ ရောင်းချနေတဲ့ မက်သာဖက်တမင်းဆေးပြားတွေရဲ့ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းဟာ မြန်မာနိုင်ငံကဝင်လာတာပါ။ ဒါကြောင့် သူတို့နဲ့ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်မှုအချို့ ရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ အကန့်အသတ်နဲ့ပူးပေါင်းနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်လိုချိတ်ဆက် ဆောင်ရွက်မှုမျိုးကိုမဆို ဒီကိစ္စရပ်တွေမှာပဲ အတိအကျကန့်သတ်ထားဖို့ DFAT (နိုင်ငံခြားရေးနှင့် ကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန)နဲ့ ချုပ်ဆိုထားတဲ့သဘောတူစာချုပ်အရသာ ပူးပေါင်းခြင်းဖြစ်ပါတယ်” ဟု ဒုတိယမဟာမင်းကြီးက ပြောကြားသည်။

နိုင်ငံခြားရေးနှင့်ကုန်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနအား (အထက်ပါပြောဆိုမှုအပေါ်) မှတ်ချက်ပေးရန် ABCသတင်းဌာနက ဆက်သွယ်ခဲ့သည်။ မူးယစ်ဆေးဝါးအရောင်းအဝယ် ပမာဏဆိုသည်မှာ အမျိုးသားလုံခြုံရေးကိစ္စဖြစ်သလို “ထောက်လှမ်းရေး သတင်းအချက်အလက်မှာ အလွန်အရေးကြီးကြောင်း” AFP မဟာမင်းကြီး Reece Kershaw က ဖြည့်စွက်ပြောကြားသည်။

အာဏာသိမ်းပြီးစဉ်ကတည်းက ဩစတြေးလျသည် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် အခြားသော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အခန်းကဏ္ဍများကိုလျှော့ချပစ်ခဲ့ရာ ၎င်းတို့တွင် စစ်ကောင်စီနှင့် စစ်ရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကို ယမန်နှစ်မတ်လက ရပ်ဆိုင်းလိုက်ခြင်း၊ ယခုနှစ်မေလက မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ သြစတြေးလျသံအမတ်ကြီး နေရာတွင် သံရုံးယာယီတာဝန်ခံကို အစားထိုးခန့်အပ်၍ သံတမန်ဆက်ဆံရေးအဆင့် လျှော့ချခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။

အာဏာသိမ်းသည့်အချိန်မှ ယနေ့အထိ လူပေါင်း၂,၄၀၀ ကို မြန်မာစစ်တပ်က သတ်ဖြတ်ခဲ့ကြောင်း နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားများ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးအသင်းက ဆိုသည်။ ထောင်ဒဏ် ၃နှစ် ချမှတ်ခံခဲ့ရသော မြန်မာ့ခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ အကြံပေးဖြစ်သူ သြစတြေးလျ စီးပွားရေးပညာရှင် ရှောင်တာနယ်လ် အပါအဝင် လူပေါင်း ၁၆,၀၀၀ ကျော်ကို စစ်တပ်က ဖမ်းဆီးထားဆဲဖြစ်သည်။

“မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့ဟာ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ်ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေအပါအဝင် ဆိုဝါးတဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့တယ်လို့ စွပ်စွဲခံထားရတဲ့အဖွဲ့ ဖြစ်ပါတယ်။ ခပ်ရှင်းရှင်း ပြောရရင် သြစတြေးလျအစိုးရနဲ့ မြန်မာရဲတပ်ဖွဲ့အကြား ဆက်လက်ပြုလုပ်နေတဲ့ ဘယ်လိုပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုမျိုးကိုမဆို လက်သင့်ခံနိုင်ခြင်းမရှိပါဘူး။ သြစတြေးလျအစိုးရဟာ မြန်မာစစ်တပ်၊ သူတို့နဲ့ ပတ်သက်တဲ့အဖွဲ့တွေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေရမှာမဟုတ်ပါဘူး။ သူတို့ကို အရေးယူပိတ်ဆို့မှုတွေ ချမှတ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်” ဟု ဆီနိတ်တာ Steele-John က ABCကို ပြောကြားသည်။

မြန်မာစစ်ကောင်စီအပေါ် စီးပွားရေးအရ အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများချမှတ်ရန် မိမိတို့ အလေးအနက် စဉ်းစားနေကြောင်း သြစတြေးလျအစိုးရက ထပ်ခါတလဲလဲ ပြောကြားခဲ့သော်လည်း အာဏာသိမ်းပြီးကတည်းက မည်သည့်အရေးယူမှုအသစ်မျှ ချမှတ်ဆောင်ရွက်ထားခြင်း မရှိခဲ့ပေ။

နောက်ဖေးပေါက်ဆက်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းများ ထားရှိရန်အရေးကြီး

မြန်မာ၊ ထိုင်းနှင့် လာအို ၃ နိုင်ငံဆုံဆည်းရာ ရွှေတြိဂံနယ်မြေသည် မူးယစ်ဆေးဝါးရောင်းဝယ် ဖောက်ကားမှု သတင်းဆိုးဖြင့် နာမည်ကျော်ကြားသည်။

သြစတြေးလျမဟာဗျူဟာ မူဝါဒတက္ကသိုလ်မှ ဥပဒေစိုးမိုးရေး မဟာဗျူဟာ ရဲလုပ်ငန်းအစီအစဉ်၏ အကြီးအကဲဖြစ်သူ John Coyne က မြန်မာနှင့်အဆက်အသွယ် လုံးဝဖြတ်တောက်ရန် တောင်းဆိုမှု များသည် နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးနှင့် နိုင်ငံဖြတ်ကျော်ဖြစ်ပွားသော ကြီးလေးသည့် အုပ်စုဖွဲ့မှုခင်းများ၏ ရှုပ်ထွေးလှသော သဘောသဘာဝကို မသိကျိုးကျွံပြု၍ တောင်းဆိုနေခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။

“မြန်မာ သို့မဟုတ် အီရန်လိုနိုင်ငံမျိုးတွေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ဆက်ဆံနေရတဲ့အခါမှာပင်လျှင် တကယ့်ကို ခက်ခဲလွန်းတဲ့အချိန်တွေမှာ သံတမန်နည်းလမ်းအရ အဆက်အသွယ် မပြတ်ရအောင် နောက်ဖေးပေါက် လမ်းကြောင်းတွေထားရှိဖို့ တကယ့်ကိုအရေးကြီးပါတယ်။ တချို့ဖြစ်ရပ်တွေမှာ ကျွန်တော်တို့နဲ့ဆက်ဆံ လုပ်ကိုင်နေတဲ့ရဲတပ်ဖွဲ့ဟာ အကျင့်ပျက်ခြစားမှုမှာ ကြီးကြီးမားမား ပါဝင်ပတ်သက်နေတယ်။ အုပ်စုဖွဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေနဲ့ သူတို့ဆက်နွယ်နေကြတယ်။ ဒါကြောင့် အခုလို ချိတ်ဆက်ပူးပေါင်းမှုဆိုတာ အလွန့်ကို သိမ်မွေ့ရှုပ်ထွေးလှတဲ့ကိစ္စပါ။ လုပ်မယ်/ မလုပ်ဘူးလို့ တစ်ခုခုကို ရိုးရိုးရှင်းရှင်း ဆုံးဖြတ်လိုက်လို့ မရတဲ့ ကိစ္စမျိုးဖြစ်ပါတယ်” ဟု Dr Coyne က ပြောဆိုသည်။

သန့်စင်မှုနည်းသော မက်သာဖက်တမင်းဆေးပြားနှင့် ကဖင်းဓာတ်ပစ္စည်းတို့ ရောစပ်ထားသော ယာဘ ဆေးပြားတစ်ပြား၏ ဈေးနှုန်းသည် ၇၅ ဆင့်သာရှိပြီး တစ်ကီလိုလက်ကားဈေးမှာ “မည်သည့်ခေတ်နှင့် မျှမတူအောင်” ဈေးအသက်သာဆုံး ဖြစ်နေကြောင်း ၎င်းက ဖြည့်စွက်ပြောကြားသည်။

“စံချိန်တင် ဖမ်းဆီးမိတာတွေရှိနေပေမဲ့လို့ ထုတ်လုပ်မှုပမာဏ မြင့်မားလာမှုဟာ ဟိုးကောင်းကင်အမိုးကို ဖောက်ထွက်လုမတတ်ပါပဲ။ ဒီပြဿနာကိုနှိမ်နှင်းဖို့ တစ်ခုတည်းသော နည်းလမ်းကတော့ ဥပဒေစိုးမိုးရေး ဌာနတွေအကြား ထောက်လှမ်းရေးသတင်းတွေ ဝေမျှပြီး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တဲ့ နည်းလမ်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုကျ အဲ့ဒီလိုပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရတာ အန္တရာယ်များနေခဲ့ပြန်တယ်။ ထောက်လှမ်းရေးသတင်းတွေ မရဘူးဆိုရင် သြစတြေးလျနိုင်ငံထဲကို မူးယစ်ဆေးဝါးတွေ အများအပြား ပိုမိုဝင်ရောက်လာမယ့် သဘောပါပဲ။ AFPနဲ့ မြန်မာရဲတပ်ဖွဲ့ တွဲပြီးအလုပ်လုပ်နေတာ၊ ပူးပေါင်းနေတာမြင်ရင် သူတို့ဟာ အခြားနိုင်ငံတွေ အားလုံးထဲကို မူးယစ်ဆေးဝါးတွေ မဝင်ရောက်နိုင်အောင်လည်း ကာကွယ် တားဆီးပေးနေခြင်း ဖြစ်တယ်ဆိုတာ သဘောပေါက်နားလည်သင့်ပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောကြားသည်။

သို့ရာတွင် Justice For Myanmar တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများအုပ်စုကမူ “မြန်မာစစ်ကောင်စီ၊ မြန်မာနိုင်ငံ ရဲတပ်ဖွဲ့တို့နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအားလုံးကို ချက်ချင်းရပ်ဆိုင်းပေးရန်” သြစတြေးလျကို တောင်းဆိုခဲ့သည်။

“မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့ဆိုတာ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ရာဇဝတ်မှုတွေ ကျူးလွန်နေပြီး ငွေကြေးခဝါချမှု၊ မူးယစ်ဆေးဝါးရောင်းဝယ်မှုနဲ့ လူကုန်ကူးမှုတွေကနေ ကြွယ်ဝချမ်းသာလာကြတဲ့ စစ်အုပ်စုရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်” ဟု Justice For Myanmarမှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ မရတနာမောင်က ဆိုသည်”

“ဒီရာဇဝတ်ဂိုဏ်းနဲ့ ထောက်လှမ်းရေးသတင်းတွေ မျှဝေခြင်းအားဖြင့် AFP ဟာ ဒီမိုကရေစီကို ကာကွယ်နေတဲ့ မြန်မာပြည်သူများအပေါ် အပြင်းထန်ဆုံး အကြမ်းဖက်မှုတွေ ကျူးလွန်ရဲအောင် သူတို့ကို အားပေးအားမြှောက်ပြုလုပ်နေခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ စစ်တပ်ရဲ့ စနစ်တကျ အကျင့်ပျက်ခြစားမှုနဲ့ ပြစ်ဒဏ်က လွတ်ကင်းနေမှုဆိုတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက မူးယစ်ဆေးဝါးပြဿနာရဲ့ အရင်းခံ အကြောင်းရင်းတွေကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ရာလည်း ပျက်ကွက်နေခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ သြစတြေးလျနိုင်ငံအနေနဲ့ NUG [အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ] ကို အသိအမှတ်ပြုပြီး စစ်အုပ်စုကို ဖြုတ်ချကာ ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတည်ထောင်ဖို့ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ ကြိုးပမ်းမှုကို ထောက်ခံခြင်းအားဖြင့် မက်သာဖက်တမင်း မူးယစ်ဆေးပြဿနာကို ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်နိုင်ပါတယ်” ဟု သူကဆက်လက် ပြောကြားသည်။

အာဆီယံ လေတပ်ဦးစီးချုပ်များညီလာခံ၏ ဥက္ကဌအဖြစ် မြန်မာနိုင်ငံကိုခန့်အပ်ရန် အာဆီယံ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်ကိုလည်း ၎င်းတက်ကြွလှုပ်ရှားသူများအဖွဲ့က ပြင်းပြင်းထန်ထန်ဝေဖန်လိုက်ပြီး အရပ်သားများ သေကြေအောင် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်နေသည့် နောက်ဆက်တွဲ ဂယက်များကြားမှ အာဆီယံသည် “စစ်ကောင်စီအား စစ်ရာဇဝတ်များကို ဆက်လက်ကျူးလွန် နိုင်စေအောင် သိလျက်နှင့် တက်တက်ကြွကြွ အားပေးကူညီနေခြင်းဖြစ်သည်” ဟု ပြောဆိုခဲ့သည်။

ထို့အပြင် ဘရူနိုင်းနိုင်ငံတွင်ကျင်းပမည့် အဆင့်မြင့် အာဆီယံ စစ်ဘက်ဆေးပညာညီလာခံတစ်ခုကို စစ်ကောင်စီကိုယ်စားလှယ်များနှင့်အတူ သြစတြေးလျက ပူးတွဲသဘာပတိအဖြစ် လက်ခံကျင်းပမည့် သတင်းများ မကြာသေးမီက ပေါက်ကြားလာပြီးနောက် သြစတြေးလျ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနအပေါ် ပြစ်တင်ဝေဖန်မှုများ ဆက်လက်ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။

(ABC သတင်းတွင် ဖော်ပြထားသည့် Erin Handley ၏ “ AFP sharing intelligence with Myanmar police over drug trafficking after coup “ ဆောင်းပါးကို ဆီလျှော်အောင် ဘာသာပြန်ဆိုထားခြင်း ဖြစ်သည်)။

ဓတ်ပုံ- မြန်မာရဲ အရာရှိတဦးက ငြိမ်းချမ်းစွာ ဆန္ဒပြမှုတွင် ပါဝင်နေသော ပြည်သူတဦး (မမြသွဲ့သွဲ့ခိုင်) အား သေနတ်ဖြင့် ချိန်ရွယ်ပစ်သတ်ခဲ့ပုံ