By Reuters
“ဘာစိတ်ဓာတ်လဲ”“သံမဏိစိတ်ဓာတ်”
မြန်မာနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်းက ဘုန်းကြီးကျောင်း တစ်ကျောင်းမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းတော်ကြီးတစ်ပါး ဖြစ်တဲ့ ဦးဝါသဝ က သူ့ရဲ့ ပြည်သူ့စစ်တွေကို ကြွေး ကြော် သံတွေ တိုင်ပေးနေတာဖြစ်ပြီး ရိုင်ဖယ်သေနတ် လွယ်ထားတဲ့ လူတစ်စု က လိုက်ပါ ဟစ်ကြွေးနေတာပါ။
သူတို့ဟာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီမှာ စစ်အာဏာသိမ်းပြီး တက်လာတဲ့ စစ် ကောင် စီ ကို သစ္စာ ခံကြသူတွေ ဖြစ်ပြီး ဒီမိုကရေစီ လိုလားတဲ့ အုပ်စုတွေကို ချေမှုန်းဖို့ တိုက်ပွဲဝင်နေကြသူတွေပါ။
စစ်တပ်နဲ့ ချိတ်ဆက်ထားတဲ့ မီဒီယာတစ်ခုက အွန်လိုင်းမှာ တင်ထားတဲ့ ဗီဒီယို ထဲမှာ မြင်တွေ့ရတဲ့ အထက်ပါ မြင်ကွင်းဟာ ဗုဒ္ဓဘာသာ ကြီးစိုးတဲ့နိုင်ငံက ရှေးယခင် မျိုးဆက်တွေအတွက် မထင်မှတ်စရာ မြင်ကွင်း ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။
အခုတော့ စစ်တပ်ဟာ ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းတော်ကြီးတွေနဲ့ နီးနီးကပ်ကပ် မဟာ မိတ် ဖွဲ့ထားပြီဆိုတာကို အဲဒီ ဗီဒီယိုက အထင်အရှား ပြသနေပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံက ဗုဒ္ဓဘာသာဘုန်းတော်ကြီးတွေဟာ ယခင်ကဆိုရင် နိုင်ငံသား တွေကို ဆင်းရဲမွဲတေပြီး အထီးကျန်ဖြစ်စေတဲ့ စစ်အာဏာရှင်အဆက်ဆက်ကို ဖြုတ်ချဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့ကြပါတယ်။
နိုဘယ်လ်ဆုရှင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို လူသိများ ထင်ရှားစေခဲ့တဲ့ ၁၉၈၈ ခုနှစ် လူထုအုံကြွမှုကြီးမှာ ရဟန်းသံဃာတွေ ပါဝင်ခဲ့ကြပါတယ်။
ရွှေဝါရောင်တော်လှန်ရေးလို့ လူသိများတဲ့ ၂၀၀၇ ခုနှစ်က အစိုးရဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြပွဲတွေမှာလည်း ထောင်နဲ့ချီတဲ့ ရဟန်းသံဃာတွေဟာ လမ်းမတွေပေါ် ထွက်ခဲ့ပါတယ်။
အခုတော့ ဘုန်းတော်ကြီး အများအပြားဟာ စစ်ကောင်စီကို ထောက်ခံသူတွေ ဖြစ်နေပါပြီ။ အဲဒီလို ပြောင်းလဲမှုဟာ ရဟန်းသံဃာတွေထံ တံစိုးလက်ဆောင် တွေနဲ့ ချဉ်းကပ်၊ အစွန်းရောက် အမျိုးသားရေး ဝါဒတွေ သွတ်သွင်းကာ မကြာ ခဏ ဆိုသလို အစ္စလာမ်မုန်းတီးရေးအမြင်တွေ ပျိုးထောင်ပြီး ဗုဒ္ဓဘာသာ ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ ပိုမိုခိုင်မာတဲ့ ဆက်ဆံရေး တည်ဆောက်ဖို့ စစ်တပ်ရဲ့ နှစ် ပေါင်းများစွာ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုကို ထင်ဟပ်နေပါတယ်။
ဒီအကြောင်းအရာတွေကို လက်ရှိ ဘုန်းကြီး သို့မဟုတ် ဘုန်းကြီးဝတ်ခဲ့ဖူးသူ သုံးဦးနဲ့ သုတေသီ လေးဦး အပါအဝင် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းတော်ကြီးတွေရဲ့ ခေတ်စနစ်ကို ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်သူ ၁၁ ဦးရဲ့ ပြောပြချက်တွေ အရ သိရတာပါ။ သူတို့ထဲက သုံးဦးကတော့ စစ်တပ်ရဲ့ လက်တုံ့ပြန်လာမှာကို စိုးရိမ်လို့ အမည်မဖော်ဘဲ ပြောဆို ထားပါတယ်။
၂၀၁၃ ခုနှစ်မှာ လူ ၂၅ ဦး သေဆုံးခဲ့တဲ့ အဓိကရုဏ်းတွေနဲ့ ရိုဟင်ဂျာ လူနည်း စုတွေအပေါ် စစ်တပ်က တိုက်ခိုက်မှုတွေ အပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံရှိ မွတ်ဆလင် တွေအပေါ် အကြမ်းဖက်မှုတွေ ကျူးလွန်ဖို့ အမျိုးသားရေးဝါဒီ ဘုန်းကြီးတွေ ဟာ မကြာသေးတဲ့နှစ်တွေမှာ လှုံ့ဆော်ခဲ့ပါတယ်။
စစ်ကောင်စီက အတိုက်အခံတွေကို ဖိနှိပ်ထားချိန်မှာ ယမန်နှစ် စစ်တပ်ရဲ့ အာဏာသိမ်းမှုကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ခုခံတွန်းလှန်မှုတွေကနေ ဘာသာရေး ခေါင်း ဆောင်တွေဟာ ပျောက်ကွယ်နေခဲ့ပါတယ်။
လက်နက်ကိုင် နောက်လိုက် ထောင်ချီရှိတယ်လို့ ကြွေးကြော်ထားတဲ့ ဦးဝါသဝ လို အချို့သော ဘုန်းကြီးတွေဟာ စစ်တပ်က ဆန္ဒပြပွဲတွေကို အင်အားသုံး ဖြိုခွင်းပြီးနောက် ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ ဒီမိုကရေစီ လိုလားတဲ့ လက်နက် ကိုင် အဖွဲ့တွေကို တန်ပြန်တိုက်ခိုက်ဖို့ ပြည်သူ့စစ်တွေကို စုစည်းပေးနေကြပါတယ်။
စစ်ရာဇ၀တ်မှုတွေနဲ့ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇ၀တ်မှုတွေ ဖြစ် နိုင် တယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂက ညွှန်းဆိုထားတဲ့ တိုက်ခိုက်မှုတွေမှာ စစ်ကောင်စီ တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေက ရွာပေါင်း ၁၀၀ ကျော်ကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးပြီး အရပ်သားတွေကို သတ်ဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။
မကြာသေးမီက လူသိရှင်ကြား မှတ်ချက်တွေနဲ့ နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာရဲ့ ထုတ်လွှင့်မှု တွေမှာ စစ်ကောင်စီက ကျေးရွာအချို့မှာ ဒေသခံတွေရဲ့ တောင်းဆိုချက်အရ ပြည် သူ့ စစ်တွေ ဖွဲ့စည်းထားတယ်လို့ ဝန်ခံ အသိအမှတ်ပြုခဲ့ပေမယ့် ရဟန်း သံဃာတွေကို လက်နက်တပ်ဆင်ခြင်းကိုတော့ ငြင်းဆိုပါတယ်။
အရပ်သားတွေကို ပစ်မှတ်ထားခြင်းကို ငြင်းဆိုထားပြီး စစ်ကောင်စီရဲ့ စစ်ဆင် ရေးတွေဟာ အကြမ်းဖက်သမားတွေကို ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်တဲ့ စစ်ဆင်ရေး သာဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ပြည်သူ့စစ်တွေနဲ့ စစ်ကောင်စီကြားက ဆက်ဆံရေးအကြောင်း မေးဖို့ ရိုက်တာ သတင်းဌာနရဲ့ ဆက်သွယ်မှုကို စစ်ကောင်စီ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ပြန်လည် ဖြေကြားခြင်း မရှိပါဘူး။
“အကွဲအပြဲဇာတ်လမ်း ဖန်တီးခြင်း”
ဦးဝါသဝနဲ့ အခြားသော အမျိုးသားရေးဝါဒီ ဘုန်းကြီးတွေဟာ စစ်သားတွေနဲ့ အတူ လက်နက်တွေ ကိုင်ဆောင် ချီတက်နေပုံကို ပြည်တွင်းမီဒီယာတွေက လွှင့်တင်ပြီး UK အခြေစိုက် စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ Myanmar Witness ရဲ့ စုံစမ်း စစ်ဆေးမှုတွေက တဆင့် အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်း ကန့်ဘလူမြို့နယ်အတွင်းမှာရှိတဲ့ ဦးဝါသဝရဲ့ ဘုန်း တော် ကြီးကျောင်း အတွင်းမှာ အဲဒီ ပြည်သူ့စစ်သင်တန်းတွေ ပို့ချနေတယ် ဆိုတာကိုလည်း နည်းပညာ အထောက်အကူနဲ့ အတည်ပြုနိုင်ခဲ့ပါတယ်။
ပြည်သူ့စစ်တွေကို သူဦးဆောင်နေတယ် ဆိုတာကို ဦးဝါသဝက တယ်လီဖုန်း အင်တာဗျူးကတစ်ဆင့် အတည်ပြု ဖြေကြားခဲ့ပြီး တော်လှန်ရေး တပ်ဖွဲ့ တွေကိုတော့ ‘လူမိုက်လူရမ်းကားတွေ’ လို့ သူက ခေါ်ဆိုခဲ့ပါတယ်။
ဒေသတည်ငြိမ်ရေးနဲ့ ဒေသခံတွေကို အကာအကွယ်ပေးဖို့ ကန့်ဘလူမြို့နယ်မှာ ပြည်သူ့စစ်ကို တည်ထောင်ခဲ့တာလို့ ဦးဝါသဝက ပြောပါတယ်။
ရဟန်းသံဃာတွေ အပါအဝင် အရပ်သားတွေကို သတ်ဖြတ်နေကြောင်း၊ ‘ဖျက် ဆီး တဲ့ အလုပ်ကလွဲလို့ တခြား ဘာမှမလုပ်ဘူး’ လို့ တော်လှန်ရေး တပ်ဖွဲ့ တွေအပေါ် သူက စွပ်စွဲပါတယ်။“ငါနိုင်သလောက် ငါလုပ်နေတာ။ ပြည်သူ့ စစ် ကို တည်ထောင်တာ မမှားဘူး” လို့ ဦးဝါသဝက ဆိုပါတယ်။
ဒီမိုကရေစီ လိုလားတဲ့ တော်လှန်ရေး အင်အားစုတွေက သံသယရှိ စစ်သတင်း ပေးတွေကို သတ်ဖြတ်မှုအပေါ် ဝန်ခံပေမယ့် အရပ်သားတွေကို ပစ်မှတ် ထားတာ မရှိဘူးလို့ ငြင်းဆိုပါတယ်။
“ငါတို့အသက်တွေဟာ လုံးဝ အာမခံချက်မရှိဘူး။ ဒီနေ့မင်းနဲ့ စကားပြော နေပေမယ့် မနက်ဖြန်ဟာ ငါသေတဲ့နေ့ ဖြစ်သွားနိုင်တယ်လို့” ဦးဝါသဝ က ဆက်ပြောပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ သိန်းနဲ့ချီတဲ့ သံဃာ အကုန်လုံးက စစ်ကောင်စီကို ထောက် ခံတာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ဗုဒ္ဓဘာသာဗဟိုချက်ဖြစ်တဲ့ မန္တလေးမြို့က ဘုန်းကြီး ကျောင်းတွေမှာ ဒါဇင်နဲ့ချီတဲ့ ဘုန်းတော်ကြီးတွေဟာ စောင့်ကြည့် နှိမ်နှင်း မှုတွေကြားက အပတ်တိုင်းလိုလို စုဝေးဆန္ဒပြခဲ့ကြပါတယ်။
တော်တော်များများဟာလည်း လူဝတ်လဲပြီး လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးမှာ ပူးပေါင်း ပါဝင်သွားတာ ရှိပါတယ်။ ရွှေဝါရောင် တော်လှန်ရေးမှာ ဆန္ဒပြပွဲ တွေကို ဦးဆောင် ပါဝင်ခဲ့ပြီး လက်ရှိ နော်ဝေနိုင်ငံမှာ နေထိုင်တဲ့ အရှင် ထာဝရ ကတော့ စစ်ကောင်စီက အတိုက်အခံတွေကို အကြမ်းဖက် ဖြိုခွင်းရာမှာ ပါဝင် တဲ့ ဘုန်းကြီးတွေဟာ ဗုဒ္ဓဘာသာရဲ့ နံပါတ် ၁ သီလကို ချိုးဖောက်တာလို့ ပြောပါတယ်။
“သက်ရှိသတ္တဝါတွေကို သတ်ဖြတ်တာဟာ ဗုဒ္ဓဘာသာမှာ ခွင့်မလွှတ်နိုင်တဲ့ ရာဇ၀တ်မှုတစ်ခုပါ” လို့ သူက ဆိုပါတယ်။
မဟန လို့ လူတွေသိကြတဲ့ နိုင်ငံရဲ့ ထိပ်တန်း ဗုဒ္ဓဘာသာ အာဏာပိုင် အဖွဲ့ ကတော့ နိုင်ငံတွင်းက လက်ရှိ အခြေအနေတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ နှုတ်ဆိတ် နေပါတယ်။အာဏာသိမ်းပြီး မကြာမီ မဟနဥက္ကဋ္ဌ ဆရာတော်ဟာ စစ်ကောင်စီ ခေါင်းဆောင် မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့ပါတယ်။
ပြည်သူ့စစ်ထောင်ထားတဲ့ ဘုန်းကြီးတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ နောက်ပြီး အဖွဲ့ အစည်း ကိုယ်တိုင်က စစ်အစိုးရကို ထောက်ခံခြင်း ရှိ၊ မရှိ မှတ်ချက်ပေးဖို့ ဆက်သွယ် မေးမြန်းတာကို မဟနက တုံ့ပြန် ဖြေကြားခြင်း မရှိပါဘူး။
စစ်အစိုးရကို ကျယ်ကျယ်လောင်လောင် ထောက်ခံနေတဲ့ ဘာသာရေး ခေါင်း ဆောင်တွေအနက် တစ်ဦးကတော့ တချိန်က လူအများ ကြည်ညိုလေးစားပြီး ၁၉၈၈ အရေးတော်ပုံမှာလည်း ပါဝင်ခဲ့ဖူးတဲ့ သီတဂူ ဆရာတော် ဖြစ်ပါတယ်။
အခုတော့ သီတဂူဆရာတော်ဟာ မင်းအောင်လှိုင်နဲ့ ပုံမှန် တွေ့ဆုံ ဆက်ဆံ နေပြီး မင်းအောင်လှိုင်ကို မင်းကောင်းမင်းမြတ်လို့ ခေါ်ဝေါ်ခဲ့သလို မင်းအောင် လှိုင်နဲ့ အတူ ရုရှားခရီးစဉ်တွေမှာလည်း လိုက်ပါလေ့ ရှိပါတယ်။
၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ စစ်တပ်က ရိုဟင်ဂျာတွေကို ရှင်းလင်းရေး လုပ်စဉ်မှာ ဗုဒ္ဓ ဘာ သာဝင်မဟုတ်သူတွေကို သတ်ဖြတ်တာဟာ တရားမျှတကြောင်းနဲ့ သူတို့ရဲ့ အသက်တွေဟာ တန်ဖိုးမရှိကြောင်း တရားတစ်ပုဒ်မှာ ထည့်သွင်း ဟောကြား ခဲ့ပါတယ်။
ရုရှားကို မကြာသေးမီက သွားရောက်ခဲ့တဲ့ ခရီးစဉ်တစ်ခုရဲ့ ဗီဒီယိုမှတ်တမ်းမှာ သီတဂူဆရာတော်ဟာ ရုရှားဘုန်းကြီးတွေနဲ့ အတူ ဒရမ်တီးနေပြီး “ရုရှား နိုင်ငံ တော်ကြီး ငြိမ်းချမ်း သာယာပါစေ” လို့ ကြွေးကြော်တာကို တွေ့ရပါတယ်။
ရုရှား သမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်ဟာ စစ်ကောင်စီ ခေါင်းဆောင်ရဲ့ မဟာမိတ် အနည်းငယ်ထဲက တစ်ဦးပါ။
“မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လက်ရှိအခြေအနေ၊ အထူးသဖြင့် ပြည်သူတွေ ကြုံတွေ့နေရတဲ့ အခက်အခဲတွေကြောင့် အလွန် ဝမ်းနည်း စိတ်မကောင်းဖြစ်မိကြောင်း” သီတဂူဆရာတော်က ရိုက်တာသတင်းဌာနကို စာပို့ ဖြေကြားပါတယ်။
ဘယ်ပါတီကိုမှ မထောက်ခံကြောင်းနဲ့ “နိုင်ငံနဲ့ ပြည်သူ ကြီးပွားတိုးတက်ရေး” ကိုသာ ဆန္ဒရှိကြောင်း သီတဂူ ဆရာတော်က ဆိုပါတယ်။
ဩဂုတ်လက မြန်မာနိုင်ငံကို လာရောက်ခဲ့တဲ့ ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆာဂေး လက်ဗရော့ ဟာ နိုင်ငံတည်ငြိမ်ဖို့စစ်တပ်ရဲ့ ကြိုးပမ်းမှုတွေကို ထောက်ခံတယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ရုရှားသံရုံးရဲ့ အီးမေးလ်ကတစ်ဆင့် ဖြေကြားစာမှာ သီတ ဂူဆရာတော်ရဲ့ ခရီးစဉ် အသေးစိတ်ကို ဖော်ပြထားပြီး ရုရှား-မြန်မာ ဆက်ဆံ ရေးဟာ ကုန်သွယ်မှု၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု၊ ပညာရေးနဲ့ စွမ်းအင်အပါအဝင် ကဏ္ဍ ပေါင်း စုံမှာ တိုးတက်နေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
“ဒါက ရေရှည်မှာ နှစ်နိုင်ငံပြည်သူတွေကို အကျိုးရှိစေမှာပါ” လို့ ရုရှားသံရုံးက ဆိုပါတယ်။
ဘုန်းကြီးအချို့ရဲ့ စစ်ကိုဆာလောင်တဲ့ ပုံရိပ်တွေကြောင့် လူထုက သူတို့အပေါ် တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်မှုတွေ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရှားရှားပါးပါး ဖြစ်လာပါတယ်။အင်တာနက် ရုပ်ပြောင်တွေနဲ့ စစ်တပ်ထောက်ခံတဲ့ ဘုန်းကြီးတွေအပေါ် ဆဲဆိုတိုက်ခိုက်တာတွေလည်း အတွေ့ များလာပါတယ်။
ရန်ကုန်နဲ့ မန္တလေး အပါအဝင် မြို့ကြီးတွေက ကုန်စုံဆိုင်ပိုင်ရှင်နဲ့ ကြော်ငြာ ဒါရိုက်တာ တစ်ဦးတို့ ပါဝင်တဲ့ လူ ၁၀ ဦးကို ရိုက်တာက ဆက်သွယ်မေးမြန်း ရာမှာ သံဃာတော်တွေကို သူတို့ရဲ့ လှူဒါန်းမှုပုံစံ ပြောင်းလဲလာတယ်လို့ ဖြေပါတယ်။
အချို့က စစ်ကောင်စီ ထောက်ခံတဲ့ ဘုန်းကြီးကို မလှူမိအောင် ရဟန်းသံဃာ တွေကို ပိုပြီး စိစစ်လာသလို အချို့ကလည်း ရာစုနှစ်ချီ တည်ရှိခဲ့တဲ့ လှူဒါန်းမှု အစဉ်အလာကို လုံးဝ ရှောင်ကြဉ်ခဲ့တာမျိုး ရှိပါတယ်။
“ဒါက အပြောင်းအလဲရဲ့ အစပဲ” လို့ မကွေးတိုင်း အလယ်ပိုင်းက ကျောင်းသား တစ်ဦး ဖြစ်သူ ကိုနောင်နောင်က ဘာသာရေးအပေါ် မြန်မာတွေရဲ့ ပိုမို မေးခွန်းထုတ်လာမှု ရည်ညွှန်းပြီး ပြောပါတယ်။
မကြာသေးမီအချိန်အထိ ဒီနိုင်ငံက လူတိုင်းဟာ “အာဏာရှင်က အာဏာရှင် ပဲလို့ မြင်ကြတယ်” လို့ ဦးဝါသဝနဲ့ ဇာတိအတူဖြစ်တဲ့ ကန့်ဘလူက ဘုန်းတော် ကြီးတစ်ပါးက ပြောပါတယ်။
“လူထုနဲ့ ရဟန်းသံဃာတွေဟာ တစ်ဘက်တည်းမှာ အတူတူရှိခဲ့တာ” လို့ သူက ဆိုပါတယ်။နောက်ပိုင်းမှာတော့ စစ်တပ်က ရဟန်းသံဃာတွေ အထူးသဖြင့် ဩဇာ ကြီးတဲ့ ဘုန်းကြီးတွေနဲ့ ဆရာမွေး တပည့်မွေး ဆက်ဆံရေး ထူထောင်ပြီး ဘုန်းကြီးအသိုင်းအဝိုင်းမှာ အကွဲအပြဲ ဖန်တီးခဲ့တယ်လို့ ကန့်ဘလူက ဘုန်း တော် ကြီး က ဆက်ပြောပါတယ်။
အဲဒီအပြင် စစ်တပ်က အခြားဘာသာတွေကို အမုန်းပွားအောင်လည်း သွေးထိုးပေးခဲ့တယ်လို့ သူက ဆိုပါတယ်။
“ဆရာ-ဒကာ ဆက်ဆံရေး”ရဟန်းသံဃာတွေ ဆန္ဒပြပွဲတွေမှာ ပါဝင်လာ တဲ့နောက်ပိုင်း ဆရာဒကာ ဆက်ဆံရေးလို့ လူသိများတဲ့ ဆရာမွေး တပည့်မွေး စနစ်နဲ့ စစ်တပ်ဟာ ဘာသာရေး ခေါင်းဆောင်တွေကို အထူးအခွင့်အရေးတွေ စပေးလာတယ်လို့ မြန်မာနိုင်ငံက ဘာသာရေးနဲ့ အမျိုးသားရေးအကြောင်း ရေးတဲ့ မန္တလေးက နစ်ကီဒိုင်းမွန်းက ပြောပါတယ်။
သူ့ရဲ့ ပြောဆိုချက်ကို ကန့်ဘလူက ဘုန်းကြီး အပါအဝင် ပညာရှင်အချို့က သဘောတူ ထောက်ခံကြပါတယ်။ မြန်မာ ရဟန်းတော် တွေဟာ လူဝတ် ကြောင်တွေကို ဘာသာရေး အဆုံးအမတွေ အပါအဝင် ပညာသင်ကြားပေးလေ့ ရှိပြီး အပြန်အလှန်အားဖြင့် သင်္ကန်းပရိက္ခရာနဲ့ ဆွမ်းခဲဘွယ်တွေကို လူတွေက ပြန်လှူကြပါတယ်။
ဒါပေမယ့် စစ်တပ်နဲ့ ခိုင်မာတဲ့ ဆက်ဆံရေးတည်ဆောက်ထားတဲ့ ဘုန်းကြီး တွေက တော့ မြေ၊ ကား၊ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေလိုမျိုး လက်ဆောင်ပဏ္ဏာတွေ ရရှိတယ်လို့ နစ်ကီဒိုင်းမွန်းက ဆက်ပြောပါတယ်။ ဘယ်သူတွေ အဲဒီလို ရကြ တယ်ဆိုတာတော့ သူက မပြောပါဘူး။
“ရွှေဝါရောင် တော်လှန်ရေး ပေါ်ပေါက်လာတဲ့အခါ စစ်တပ်က ကြောက်ပြီး ခွဲထုတ်ဖို့ ကြိုးစားတယ်” လို့ စစ်အစိုးရရဲ့ အတိုက်အခံတွေကို ရည်ညွှန်းပြီး သူက ထပ်လောင်းဆိုပါတယ်။
တစ်ချိန်တည်းမှာ နိုင်ငံတွင်းက ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းတွေမှာ ပြင်းထန်တဲ့ ဗုဒ္ဓဘာသာ အမျိုးသားရေးဝါဒ ပြန့်နှံ့နေပြီး အဲဒီရဲ့ မူလဇစ်မြစ်က မျက်ကန်း မျိုးချစ်၊ မွတ်စလင်ဆန့်ကျင်ရေး စာစောင်တွေ ရေးသားဖြန့်ဝေခဲ့တဲ့ ယခင် စစ်အာဏာရှင်စနစ် လက်အောက်ခံ အရာရှိတစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။
မွတ်ဆလင်တွေရဲ့ မကောင်းဆိုးရွား လုပ်ရပ်တွေ၊ ဗုဒ္ဓဘာသာအမျိုးသမီးတွေနဲ့ မွတ်စလင်အမျိုးသားတွေရဲ့ လက်ထပ်ထိမ်းမြားမှုအကြောင်း စိတ်လှုပ်ရှားဖွယ် ဇာတ်လမ်းတွေကို ပြောပြထားတဲ့ စာအုပ်တွေက သံဃာတွေကို အစ္စလာမ် မုန်းတီးရေးဇာတ် သွင်းခဲ့တယ်လို့ ကန့်ဘလူက ဘုန်းတော်ကြီးက မိန့်ပါတယ်။
“ကျုပ်ရဲ့ဘဝကို မြန်မာနိုင်ငံမှာ ထင်ရှားကျော်ကြားတဲ့ ဘုန်းတော်ကြီး ကျောင်း တွေမှာ ကုန်ဆုံးခဲ့ရတာပါ။ ၁၄ နှစ်သားကတည်းက တခြားဘာသာ တရား တွေကို ရှုတ်ချတဲ့ စာအုပ်တွေဖတ်ခဲ့တယ်” လို့ သူက ဆက်ပြောပါတယ်။
၂၀၁၀ ပြည့်နှစ် နောက်ပိုင်းတွေမှာ အမျိုးသားရေး အစွန်းရောက် လှုပ်ရှားမှု ဖြစ်တဲ့ မဘသက မွတ်ဆလင်ပိုင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို သပိတ်မှောက်ဖို့ ဆော်သြောခဲ့ပြီး လူမျိုးရေးနဲ့ ဘာသာရေး ခွဲခြားဆက်ဆံတဲ့ ဥပဒေတွေ ပြဋ္ဌာန်း ဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ကာ မွတ်ဆလင်တွေအပေါ် သေစေလောက်တဲ့ အကြမ်းဖက်မှု လှိုင်းလုံးတွေနဲ့ ပတ်သက်ခဲ့ပါတယ်။
ထိုစဉ်ကတော့ အဆိုပါအဖွဲ့ဟာ အကြမ်းဖက်မှုကို မလှုံ့ဆော်ကြောင်း ငြင်းဆိုခဲ့ ပြီး အစ္စလာမ္မစ် အစွန်းရောက်တွေကိုသာ ဆန့်ကျင်တာလို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။
“ပြည်သူ့စစ်များစွာ”
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ဖြုတ်ချခဲ့တဲ့ မင်း အောင် လှိုင်ဟာ ရှေးခေတ် စစ်ဘုရင် အဆက်ဆက်လိုပဲ နိုင်ငံတွင်းက လူများစု ကိုးကွယ်ရာ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်သူ ဆိုတဲ့ ပုံရိပ်
ကို ထူထောင်ဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့ပါတယ်။
အာဏာမသိမ်းမီ တစ်ရက်အလိုမှာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ အကြီးဆုံးဖြစ်မယ်ဆိုတဲ့ ထိုင် တော် မူ ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော် တည်ဆောက်ရေး အုတ်မြစ်ချ မင်္ဂလာကို ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာ ထွန်းလင်းတောက်ပနေကြောင်း ကမ္ဘာကို ပြသဖို့ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်အတွက် သူက အလှူငွေတွေလည်း လက်ခံနေတယ်လို့ နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာက ဖော်ပြပါတယ်။
အာဏာသိမ်းပြီး ကိုးလအကြာမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာကို စစ်တပ်က ထောက်ခံကြောင်း ပြသတဲ့ နိုင်ငံပိုင်သတင်း ထုတ်လွှင့်မှုတွေ လေးဆ တိုးလာတယ်လို့ နိုင်ငံ ရပ်ခြားက ပဋိပက္ခတွေကို လေ့လာနေတဲ့ အမေရိကန် ငြိမ်းချမ်းရေး အင်စတီ ကျုရဲ့ စာတမ်းအရ သိရပါတယ်။
မင်းအောင်လှိုင်က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဟာ အမျိုးဘာသာကို ကာကွယ်ဖို့ ပျက်ကွက်တယ်လို့ ဆိုပြီး အာဏာ သိမ်းတာကို အကြောင်းပြဖို့ ကြိုးစားခဲ့ ပါတယ်။
၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ရိုဟင်ဂျာ ၇၃၀,၀၀၀ ကို ရှင်းလင်းရာမှာ စစ်တပ် ဘက်က ရပ်တည်ခဲ့သော်လည်း နောက်ပိုင်းမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် အစိုးရ ဟာ အကြမ်းဖက်မှုကို လူသိရှင်ကြား ထောက်ခံခဲ့တဲ့ အမျိုးသားရေးဝါဒီ မဘသ ဘုန်းကြီးတွေကို ထိန်းချုပ်ဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့ပါတယ်။
နောက်ပိုင်းမှာ မဘသ ဖျက်သိမ်းခံရပြီး မွတ်ဆလင်တွေကို မုန်းတီးအောင် နိုင်ငံ တစ်ဝန်း လှည့်လည် လှုံ့ဆော်တဲ့ ဘုန်းကြီး ဦးဝီရသူကို နိုင်ငံတော် အကြည်ညို ပျက်စေမှုနဲ့ ထောင်ချခဲ့ပါတယ်။ယမန်နှစ် အာဏာသိမ်းချိန်ကစလို့ ဒေါ်အောင် ဆန်း စုကြည်နဲ့ အစိုးရအဖွဲ့ဝင် အများစုဟာ စွဲချက်များစွာနဲ့ ထောင်ချခံခဲ့ရပြီး ဦးဝီရသူ အပါအဝင် မဘသ ဆရာတော်တွေကတော့ ပြန်လည် လွတ်မြောက် လာပါတယ်။
မဘသ ဘုန်းကြီးတွေကို ဘာ့ကြောင့် လွှတ်ပေးလိုက်တာလဲဆိုတာ စစ်ကောင် စီ က မပြောပါဘူး။ ဦးဝီရသူရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူကို မှတ်ချက်ပေးဖို့ တောင်းဆို တော့လည်း ပြန်မဖြေခဲ့ပါဘူး။
မဘသ ဆရာတော်လို့ ပြည်တွင်းမှာ လူသိများတဲ့ ဦးဝါသဝဟာ အွန်လိုင်းမှာ တင်ထားတဲ့ ဗီဒီယိုတွေမှာ မင်းအောင်လှိုင်က မြန်မာနိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်တဲ့ အကြီးမြတ်ဆုံး ခေါင်းဆောင်လို့ ချီးကျူးပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။
ဒီမိုကရေစီလိုလားတဲ့ အဖွဲ့တွေကို တိုက်ထုတ်ဖို့အတွက် “ပြည်သူ့စစ်များစွာ” ကို ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ တည်ထောင်ထားပြီး နောက်လိုက် ၄၀၀၀ ကျော်ရှိ ကြောင်း ဦးဝါသဝက ပြောပါတယ်။
တန့်ဆည်ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ရဲ့ ပြောခွင့်ရ ဗိုလ်တိုက်ဂါးကတော့ ဦးဝါသဝရဲ့ အဖွဲ့ဟာ ပြောသလောက် အင်အား မရှိကြောင်းနဲ့ ရွာတွေမှာ လိုက်လံပြီး ပြည်သူ့စစ်လုပ်ဖို့ အတင်းအကြပ် လူသစ်စုကြောင်း မှတ်ချက်ပေးပါတယ်။
ဦးဝါသဝရဲ့ အဖွဲ့ ဘယ်လို လူသစ်စုသလဲ၊ အင်အား ဘယ်လောက်ရှိသလဲ ဆိုတာတော့ ရိုက်တာက သီးခြား အတည်မပြုနိုင်ပါဘူး။
စစ်ကောင်စီတပ်နဲ့ တိုက်ပွဲဖြစ်ရင် သူ့အဖွဲ့ဟာ ဘုန်းကြီးတွေကို သတ်ဖို့ အသင့်ရှိတယ်လို့ ဗိုလ်တိုက်ဂါးက ပြောပါတယ်။“ဘုန်းကြီးမှာလည်း ကောင်းတဲ့ ဘုန်းကြီး ဆိုးတဲ့ဘုန်းကြီး ရှိတယ်။ ဘုန်းကြီးဖြစ်ဖြစ် လူဖြစ်ဖြစ် ရန်သူရဲ့ မိတ်ဆွေ ဖြစ်ရင်တော့ ရန်သူလို့ပဲ သတ်မှတ်တယ်” လို့ ဗိုလ်တိုက်ဂါးက ဆိုပါ တယ်။
ဗီဒီယိုတစ်ခုမှာ ဦးဝါသဝက ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေး တပ်တွေကို ထောက်ခံပံ့ပိုး တဲ့ ရွာသားတွေကို ရိုက်နှက်နေတာ တွေ့ရပါတယ်။“စစ်တပ်ကို အနိုင်ယူဖို့ ဘယ်တော့မှ မဖြစ်နိုင်ဘူး” လို့ ဦးဝါသဝက ရိုက်တာကို ဖုန်းထဲကနေ ပြောပါတယ်။
ဆက်လက်မေးမြန်းရာမှာ ဖုန်းလိုင်းပြတ်သွားခဲ့ပြီး နောက်ထပ် ဖုန်းခေါ်ဆိုမှု တွေ ကို ဦးဝါသဝက ပြန်လည်ဖြေကြားခြင်း မရှိပါဘူး။ ရွာသားတွေ ရိုက်နှက် ခံရမှု နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ မေးခွန်းတွေကိုလည်း မဖြေပါဘူး။နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာတွေက ထုတ်လွှင့်ပြသမှုမှာ စစ်ကောင်စီတပ်က အရာရှိတွေဟာ ဦးဝါသဝနဲ့ ပြည်သူ့စစ် တွေကို ငွေသားနဲ့ အစားအသောက်တွေ လှူဒါန်းတဲ့အကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
နိုဝင်ဘာလမှာ စစ်ကောင်စီက ဦးဝီရသူကို “သီရိပျံချီ” ဘွဲ့နဲ့ ဦးဝါသဝကို “လူမှု ထူး ချွန် ပထမအဆင့်” ချီးမြှင့်ကြောင်း စစ်ကောင်စီ မီဒီယာတွေက ကြေညာ ခဲ့ပါတယ်။
(Monk militia: The Buddhist clergy backing Myanmar’s junta ခေါင်း စဉ်နဲ့ ရိုက်တာ သတင်းဌာနက ဒီဇင်ဘာ ၈ ရက်မှာ ဖော်ပြခဲ့တဲ့ သတင်း ဆောင်း ပါးကို တနင်္သာရီတိုင်းမ်က ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆို ဖော်ပြခြင်း ဖြစ်ပါ တယ်။ တနင်္သာရီတိုင်းမ်က ရန်ကုန်ခေတ်သစ်၏ မဟာမိတ် သတင်း ဌာန ဖြစ်ပါတယ်)
